Machinisten gebaat bij bescheiden opvang Utrechts Nieuwsblad, 18 januari 2000
Door Dylan de Gruijl
Tilburg/Utrecht
Traumadeskundige Huub Buijssen wil snel een wijdverbreid misverstand uit de weg ruimen: geestelijke bijstand aan iemand die in een shock verkeert, werkt averechts.
Laat een machinist die net een zelfmoordgeval voor zijn trein heeft gehad dus vooral even met rust, adviseert hij. ,,Anders verleng je de post-traumatische periode.”
Buijssen verbaast zich over de Hengelose ex-machinist die de Nederlandse Spoorwegen aansprakelijk stelt voor zijn psychisch trauma. De man kreeg tussen 1978 en 2000 negen zelfmoordgevallen onder zijn trein, maar kreeg geen enkele hulp van zijn voormalige werkgever. Hij is nu arbeidsongeschikt.
De rechtszaak is een opmerkelijke stap, vindt Buijssen. ,,Misschien denkt die man: als ik direct hulp had gekregen was het nu niet zo slecht met me gegaan. Maar dat is dus een misvatting. Goede opvang is bescheiden opvang.”
Jaarlijks springen ongeveer tweehonderd mensen voor de trein. Dat aantal is al tijden stabiel, aldus de Nederlandse Spoorwegen. Ook de locaties zijn veelal dezelfde: bij psychiatrische inrichtingen.
Het aantal machinisten dat kampt met psychische klachten is niet bekend. Hoeveel collega’s bijvoorbeeld bij Vangrail, een gespreksgroep van NS-collega’s, hulp zoeken is ook onbekend. Hangende de rechtszaak doen de NS geen mededelingen.
Maar machinisten weten dat de negen zelfmoordgevallen die de Hengeloër voor zijn trein heeft gekregen, geen uitzondering is. Sommigen hebben twintig kruisjes achter hun naam, of nog een paar meer. Buijssen: ,,De meeste mensen worden weerbaarder van tegenslagen. Ze krijgen een dikkere huid. Anderen worden kwetsbaarder voor toekomstige tegenslagen.”
Zoiets is pas na verloop van tijd merkbaar. Direct na een traumatische ervaring is het slachtoffer nog verdoofd, leeft in een realiteit die onwerkelijk is. ,,Je zag het vlak na de ramp met het WTC. Mensen liepen verdwaasd rond. Het beste is praktische hulp bieden. En vooral niet teveel vragen.”
,,Vergelijk die toestand met een blaar. Daar moet je ook niet in wroeten, anders komen er bacteriën in. Zo werkt het ook bij een trauma. Niet in gaan wroeten door meteen een gesprek willen. Dan ga je door die natuurlijke barrière en verleng je de post-traumatische periode.”
Bij de meesten duurt die periode twee maanden. Daarna krabbelen ze weer uit de depressie of post-traumatische periode. Toch zal de wond nooit echt genezen, waarschuwt de traumadeskundige. ,,Veel mensen weten het niet, maar een depressie is een chronische ziekte. Heb je die een keer gehad, dan kan die altijd terugkeren.”
Bij tachtig tot negentig procent van de slachtoffers blijft een depressie een zeldzaamheid. Zij worden weerbaarder, zoals het merendeel van de machinisten die een zelfmoordgeval hebben meegemaakt. Voor de Hengelose ex-machinist geldt het tegendeel, vreest hij. ,,Sommige mensen herstellen nooit helemaal en blijven elke nieuwe dag als een last ervaren.”
